Kabinet wil zelf actief dubbele kinderbijslag aanbieden

Uit onderzoek van Centerdata in 2020, in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken, blijkt dat tien procent van de ouders van een thuiswonend kind met intensieve zorgbehoefte het recht op extra kinderbijslag misloopt. Nu heeft minister Van Gennip een conceptwetsvoorstel gepubliceerd waarin staat dat het kabinet zelf actief dubbele kinderbijslag wil aanbieden. Dat wil het ook met terugwerkende kracht doen.

Recht op dubbele kinderbijslag ontstaat als ouders voor hun kind van 3 tot 18 jaar oud een indicatie voor langdurige zorg hebben. Het Centrum Indicatiestelling Zorg, het CIZ, geeft die indicatie af. Zo’n 30.000 kinderen hebben zo’n indicatie Wlz (wet langdurige zorg), maar voor 1.600 van hen wordt geen dubbele kinderbijslag aangevraagd. Op basis van CBS microdata komen daar naar schatting nog eens zo’n 1.350 kinderen zonder Wlz-indicatie bovenop. Het gaat hierbij om ouders die geen dubbele kinderbijslag ontvangen, terwijl ze daar volgens het beoordelingskader wel recht op zouden hebben.

Nu mogen het CIZ en de Sociale Verzekeringsbank (SVB), dat de kinderbijslag uitbetaalt, nog geen gegevens uitwisselen. Dat gaat veranderen. Het CIZ geeft straks aan de SVB de afgifte van een zorgindicatie door. Waarop het SVB de ouders inlicht over hun recht op extra kinderbijslag. Dit gaat in zodra het wetsvoorstel een wet wordt.

Marcia den Uijl, plaatsvervangend hoofd Beleidsonderzoek & Analyse van Centerdata: ‘Na ons onderzoek realiseerden we ons dat de groep van 1.600 kinderen die deze ondersteuning goed konden gebruiken toch geen dubbele kinderbijslag kreeg. Goed te zien dat het kabinet nu actie onderneemt hierop.’

Omdat ouders hun handen al vol hebben aan het aanvragen van een indicatie en de zorg voor hun kind, beginnen ze vaak niet aan de papierwinkel voor de extra kinderbijslag. Ook onbekendheid met de mogelijkheid om extra kinderbijslag aan te vragen speelt een rol.

Dat blijkt uit de interviews die Centerdata eerder hield voor het onderzoek.

Samenvatting Concept Memorie van Toelichting:

Dit wetsvoorstel wil bijdragen aan het verminderen van de complexiteit van de regeling voor ouders van kinderen met een Wlz-indicatie. Dat wordt op twee manieren uitgewerkt. Ten eerste wordt de regeling vereenvoudigd doordat het CIZ de SVB zelf een signaal stuurt als er voor een kind een nieuwe Wlz-indicatie is vastgesteld. Daarna kan de SVB de dubbele kinderbijslag direct, dus zonder aanvraag van ouders, toekennen. Daarnaast wordt het mogelijk dat het CIZ ouders van kinderen met een Wlz-indicatie gericht informeert over hun recht op extra kinderbijslag. Ten tweede wordt het mogelijk gemaakt deze dubbele kinderbijslag met terugwerkende kracht toe te kennen, zodat beperkt wordt dat ouders financiële ondersteuning mislopen als zij de dubbele kinderbijslag later aanvragen.

Buiten dit wetsvoorstel zijn ook maatregelen genomen die hieraan bijdragen, maar die geen wetswijziging vereisen. Zo spannen het CIZ en de SVB zich doorlopend in om de communicatie te verbeteren richting ouders om de bekendheid te vergroten. Denk hierbij aan communicatie aan belangrijke stakeholders, maar ook een passage in de Wlz-beschikking die wijst op het recht op dubbele kinderbijslag.

Onderzoek Centerdata

Uit ons onderzoek zagen we een aantal punten die nu deels in dit conceptwetsvoorstel terugkomen:

  • Uit beleidsonderzoek is gebleken dat de aanvraagprocedure van deze dubbele kinderbijslag ingewikkeld is: één op de drie ouders haakt tijdens een aanvraag af. Het afhaken komt vaker voor bij eenoudergezinnen en bij ouders met een lagere opleiding. Gegeven de complexe onderdelen van de aanvraag, is het aannemelijk dat het aanvraagproces op zich leidt tot het afhaken van ouders. Hiervoor zijn al gedurende het uitvoeren van het onderzoek stappen ondernomen.
  • Naar schatting ontvangen ouders van 3.000 kinderen geen dubbele kinderbijslag intensieve zorg, 1.600 met Wlz-indicatie en naar schatting 1.350 kinderen zonder Wlz-indicatie. Van de kinderen met Wlz-indicatie gaat het voornamelijk om kinderen van 12 jaar en ouder. Bij de groep kinderen zonder Wlz-indicatie zijn laagopgeleide ouders oververtegenwoordigd. Enerzijds speelt onbekendheid met de mogelijkheid om extra dubbele kinderbijslag aan te vragen een rol. Dat blijkt uit de interviews die Centerdata eerder hield voor het onderzoek. In het voorstel wordt mogelijk gemaakt dat het CIZ ouders van kinderen met een Wlz-indicatie gericht informeert over hun recht op dubbele kinderbijslag. Daarnaast worden (buiten het wetsvoorstel om) maatregelen genomen in de communicatie richting ouders om bekendheid te vergroten. Anderzijds:omdat ouders hun handen al vol hebben aan het aanvragen van een indicatie en de zorg voor hun kind, beginnen ze vaak niet aan de papierwinkel voor de extra kinderbijslag. In het wetsvoorstel wordt de regeling vereenvoudigd door mogelijk te maken dat het CIZ de SVB uit eigen beweging een signaal stuurt indien een nieuwe Wlz-indicatie is vastgesteld, waarna de SVB de dubbele kinderbijslag ambtshalve, dus zonder aanvraag van ouders, kan toekennen. Dit ontlast de ouders.
  • Doordat ouders soms pas na jaren van intensieve zorg horen van het bestaan van dubbele kinderbijslag DKIZ, kunnen ouders geld mislopen. Enkele geïnterviewden vroegen zich af waarom de dubbele kinderbijslag niet aansluit bij de AKW systematiek waarbij met maximaal een jaar terugwerkende kracht het recht kan worden toegekend. Nu is het dus het voorstel om dit zo in te voeren, met terugwerkende kracht van zes maanden.

Zie ook het rapport van het onderzoek door Centerdata en het concept wetsvoorstel.