Inkomen & sociale zekerheid
Hoe pakken wetten en regels uit voor burgers?
De financiële situatie van huishoudens en de manier waarop sociale zekerheid wordt uitgevoerd en mensen financieel ondersteunt is een centraal thema in veel projecten van Centerdata.
In de loop van de jaren hebben we vanuit verschillende perspectieven veel bijgedragen aan dit thema. Daarbij gaat het allereerst om het perspectief van de burger in verschillende rollen: werknemer, uitkeringsgerechtigde, gepensioneerde of consument. Daarnaast is in onze projecten ook aandacht voor de uitvoering: hoe kunnen bijvoorbeeld de gemeenten, het UWV, de banken en pensioenfondsen hun uitvoering zo inrichten dat de betrokken burgers vlot en effectief geholpen worden?
Wat doen wij binnen dit werkveld?
Wij onderzoeken hoe wetten en regelingen uitpakken voor burgers en uitvoering. Daarbij vragen wij hoe burgers in verschillende rollen (consumenten, uitkeringsgerechtigden, patiënten, werknemers) de veranderingen ervaren en wat het effect is op hun gedrag. Hiervoor voeren wij bijvoorbeeld online vragenlijstonderzoek uit in onze representatieve panels.
Ook doen wij onderzoek bij specifieke doelgroepen, waarbij we zowel vragenlijstonderzoek inzetten als koppeling met administratieve bestanden, maar ook diepte-interviews afnemen. Naast de effecten voor burgers wordt onze expertise ook gevraagd om de effecten op uitvoering en op de professionals te onderzoeken. Hierbij kan het bijvoorbeeld gaan om UWV, gemeenten, verzekeraars, en zorginstellingen.
Onze inhoudelijke expertise ligt bij de private en publieke verzekeringen, de werknemersverzekeringen, de gemeentelijke uitkeringsregelingen (voorheen WWB, Wajong en Wsw) en de volksverzekeringen zoals de AOW en de Kinderbijslag. Opdrachtgevers op het terrein van inkomen en sociale zekerheid voor wie wij werken zijn onder meer het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, DNB, UWV en het Sociaal en Cultureel Planbureau.
Voorbeeldprojecten
Voor het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid hebben we in de periode 2015 – 2019 de ervaringen van gemeenten met de Participatiewet onderzocht. In 2015, 2017 en 2019 hebben we bij een steekproef van ruim 100 gemeenten een online vragenlijst afgenomen en hebben we bij ongeveer 30 gemeenten interviews afgenomen. Ook de ervaringen van UWV zijn in dit onderzoek meegenomen aan de hand van vragenlijsten, interviews en focusgroepbijeenkomsten. Op basis van dit onderzoek zijn drie rapporten verschenen die aan de Tweede kamer zijn aangeboden.
Werkloze 50-plussers krijgen te maken met veel veranderingen in hun leven. Met subsidie van Instituut GAK hebben wij uitgezocht hoe 50-plussers die zonder werk komen deze veranderingen ervaren en welk nieuw evenwicht zij vinden. Hiervoor hebben we analyses gedaan op gegevens die eerder waren verzameld in het LISS panel, we hebben een vragenlijst uitgezet en we hebben interviews afgenomen en focusgroepbijeenkomsten met 50-plussers zonder werk gehouden.
In het rapport vragen we onder meer aandacht voor 50-plussers zonder werk die geen uitkering (meer) hebben. Zij hebben nu geen plek waar zij informatie over werk zoeken en mogelijkheden om hun inkomen aan te vullen kunnen krijgen en zij worden niet meegenomen in nieuwe regelingen en beleid voor 50-plussers zonder werk.
Ouders van kinderen met beperkingen die intensieve zorg nodig hebben kunnen in aanmerking komen voor dubbele kinderbijslag. Omdat er vragen waren of alle ouders die hier recht op zouden hebben dit wel krijgen hebben wij in opdracht van met ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid onderzoek gedaan. We hebben de kenmerken van de ouders die via de SVB en van het CIZ een aanvraag doen voor dubbele kinderbijslag vergeleken met de kenmerken van alle ouders die enkele kinderbijslag ontvangen. Hiervoor hebben we analyses gedaan op microdata van het CBS. Het bleek onder meer dat lager opgeleide ouders en alleenstaande ouders vaker afhaken in het aanvraagproces en dat zij een kleinere kans hebben op toekenning van dubbele kinderbijslag.