De meeste mensen hebben een neutrale tot positieve houding tegenover Joden. Na de algemene groep Nederlanders wordt er over de Joodse bevolkingsgroep het meest positief gedacht. Tegelijkertijd zijn Joden relatief onbekend, hebben de meeste mensen weinig of geen Joodse kennissen en weten mensen vaak niet wat kenmerkend is voor Joden. Boukje Cuelenaere, hoofd Surveyonderzoek: ‘Wel zien we dat mensen gevoelig zijn voor klassieke vooroordelen over Joden. Er wordt hen relatief vaak veel politieke invloed toegeschreven: 28 procent. En 17 procent denkt dat zij een bevoorrechte positie hebben’.
Dit zijn resultaten uit het onderzoek dat Centerdata in opdracht van het CIDI en het CJO uitvoerde in het LISS panel. De vraag was om zicht te geven op de mate waarin (onbewust) antisemitisme voorkomt in Nederland. Voor het onderzoek hebben we een vragenlijst ontwikkeld met als doel om zowel bewuste als onbewuste vooroordelen te meten. Zo werd respondenten gevraagd bepaalde associaties aan te geven bij zowel Joden als andere bevolkingsgroepen in Nederland. De respondent mocht op basis van de vragenlijst niet weten dat het ging om een onderzoek naar antisemitisme om politiek correcte antwoorden te voorkomen.
Op basis van een clusteranalyse hebben we vier groepen onderscheiden die verschillen in hun houding tegenover de Joodse bevolkingsgroep. Cuelenaere: ‘De groep die negatief denkt over Joden en andere bevolkingsgroepen is klein. Slechts 7 procent. Wat wel opvalt is de groep van 11 procent die klassieke vooroordelen sterk onderschrijft, maar dan juist op andere punten weer positiever is over Joden. Bijvoorbeeld als een vriendin een Joodse vriend zou hebben’. Het hoofd Survey Onderzoek geeft aan dat deze profielgroep bestaat uit meer mannen dan vrouwen en een derde heeft een migratieachtergrond (westers en niet-westers). Dit is de jongste groep, gemiddeld 49 jaar oud, het hoogst opgeleid en het meest verstedelijkt. Zij zien zichzelf als progressief en stemmen centrum-links tot centrum.