Consumenten zeggen hun privacy belangrijk te vinden en bezorgd te zijn over het gebruik van hun gegevens door organisaties. Maar in de praktijk blijkt dat consumenten weinig doen om hun privacy te beschermen. Dit is de zogenoemde “privacyparadox”. Consumenten maken afwegingen tussen de voor- en nadelen van het vrijgeven van persoonlijke gegevens.
Centerdata heeft in opdracht van ECP (Platform van de informatiesamenleving) en XS4ALL onderzoek gedaan om meer inzicht te krijgen in deze online privacyafwegingen. In het onderzoek stonden de volgende vragen centraal:
- Wat is de reactie van internetgebruikers op concrete situaties waarin hun privacy onder druk staat?
- In hoeverre is deze reactie consistent met het algemene belang dat men hecht aan privacy en met hun overige online gedrag (bv. op sociale media)?
Om deze vragen te beantwoorden zijn online experimenten uitgevoerd, waarin deelnemers beslissingen moesten nemen over het wel of niet toelaten van gegevensgebruik terwijl ze zich inleefden in een aantal concrete situaties.
Uit de resultaten van het ECP-onderzoek blijkt dat Nederlanders vaker persoonlijke gegevens delen dan je op basis van hun acceptatieniveau zou verwachten. In ongeveer 1 op de 5 gevallen (18%) vond men het gegevensgebruik door de organisatie onacceptabel maar liet men het t?ch toe. Wanneer je een bepaald voordeel misloopt als je je gegevens niet deelt (bijv. je krijgt geen korting) kan dat mensen over de streep trekken om persoonlijke informatie te verstrekken. Echter, een groot voordeel kan ook precies omgekeerd werken. Het wekt waarschijnlijk argwaan op – “waarom heeft het bedrijf zoveel over voor mijn gegevens?” – waardoor men soms zelfs minder bereid is om persoonlijke gegevens te delen.
Uit de resultaten van het XS4ALL-onderzoek bleek dat XS4ALL-klanten, hoewel zij relatief veel gebruik van online diensten maken, wel kritischer en privacybewuster zijn dan de gemiddelde Nederlander. Zij blijken minder vaak persoonlijke gegevens te delen, helemaal wanneer de scenario’s gingen over gerichte marketing en targeting door organisaties. Dit gedrag blijkt ook overeen te komen met de privacy-attitude en overig online gedrag: hoe privacybewuster XS4ALL-klanten zijn, en hoe meer zij doen om zich online te beschermen, hoe minder snel zij het gebruik van persoonlijke gegevens door een organisatie toe zouden staan.