Huishoudelijke producten, zoals wasmachines, koelkasten en tv’s, zijn in Europa verplicht voorzien van een energielabel. Dit label geeft informatie over hoe zuinig apparaten met energie omgaan en andere duurzaamheidsaspecten. Maar hoe zorg je ervoor dat consumenten die informatie begrijpen en meenemen in hun keuze? Dat onderzocht Centerdata in meerdere studies voor de Europese Commissie.

In opdracht van de Europese Commissie doet Centerdata onderzoek om de herziening van de energielabels te ondersteunen. De projecten omvatten zowel het ontwikkelen van een nieuwe ‘huisstijl’ die voor alle energielabels gebruikt zal worden, als het ontwikkelen van pictogrammen om productspecifieke informatie (zoals het geluidsniveau van een koelkast of het laadvermogen van een wasmachine) zo duidelijk mogelijk over te brengen. In grootschalige Europese consumentenstudies testen we onder meer of de informatie op de nieuwe labels goed begrepen wordt. Binnen de projecten werken we samen met Right Brained (grafisch ontwerp) en Ipsos (Europese dataverzameling).

In maart 2021 zijn de nieuwe energielabels op wasmachines en wasdroogcombinaties, vaatwassers, koelkasten en vriezers en beeldschermen (televisies en computermonitoren) geïntroduceerd. In september 2021 volgt een nieuw energielabel op lampen. Op het nieuwe energielabel lopen de energieklassen weer van A t/m G (i.p.v. A+++ t/m D). Dit betekent dat de plussen verdwijnen. Daarnaast vindt er een herschaling plaats, waardoor er (tijdelijk) geen producten met energieklasse A op de markt zijn. De apparaten die nu het zuinigst zijn komen in klasse B of C, zodat er nog ruimte is voor nog energiezuinigere apparaten in de toekomst (die dan in klasse A komen). Hiermee wil de Europese Commissie fabrikanten aanzetten tot het energiezuiniger maken van apparaten. Tot slot heeft het label een nieuwe vormgeving gekregen. Figuur 1 laat de verandering in het EU energielabel zien.

Figuur 1. Verandering EU energielabel

Onderzoek naar verandering label

Centerdata voerde in aanloop naar de verandering van de energielabels consumentenonderzoek uit in opdracht van Milieu Centraal. Hierbij is de impact van de veranderde schaal in het EU energielabel (van A+++ t/m D naar A t/m G) op consumentenkeuzes onderzocht.

Er is een gecontroleerd online experiment uitgevoerd in het LISS panel waarbij een webwinkel met wasmachines werd nagebootst. Elke deelnemer kreeg een assortiment van negen wasmachines met energielabels te zien en werd vervolgens gevraagd een product te kiezen. De energielabels bevatten ofwel de huidige schaal (A+++-D) of de nieuwe schaal (A-G). Alle andere factoren bleven gelijk, zodat verschillen in de energiezuinigheid van productkeuzes alleen kunnen worden toegeschreven aan de veranderde schaal. Om het effect van de afwezigheid van producten in klasse A te testen werd er tevens een derde groep toegevoegd die ook het label met de nieuwe A-G schaal te zien kreeg, maar waarbij er geen producten met klasse A in het assortiment zaten.

Resultaten

Consumenten begrijpen het nieuwe energielabel met de A tot en met G schaal beter dan het oude label met de A+++ t/m D schaal. Ze kunnen het verschil tussen de verschillende energieklassen in het nieuwe label beter begrijpen dan het verschil tussen de verschillende energieklassen met de plussen in het oude label. Ook waren productkeuzes gemiddeld energiezuiniger wanneer de energiezuinigheid werd weergegeven op de nieuwe A-G schaal dan wanneer de energiezuinigheid werd weergegeven op de oude A+++-D schaal. Bij het huidige energielabel onderschatten consumenten het verschil in energieverbruik tussen A+ en A+++. Ook als er geen producten in energieklasse A beschikbaar zijn, blijven keuzes even energiezuinig.

Ook is onderzocht wat het effect is van het geven van informatie over het nieuwe energielabel. Het geven van een beknopte uitleg over de veranderingen van het energielabel kan ervoor zorgen dat productkeuzes nóg iets energiezuiniger worden. Soms heeft alleen een beknopte uitleg al effect, soms helpt het pas wanneer daarnaast extra uitleg over de te behalen kostenbesparing wordt gegeven. Vooral op het moment dat consumenten zich nog aan het oriënteren zijn op een nieuw apparaat helpt het om extra uitleg te geven over de kostenbesparing met een energiezuiniger apparaat.

De onderzoeksrapporten voor de afzonderlijke productgroepen zijn hier te vinden:

Overige onderzoeksrapporten zijn hier te vinden:

Het onderzoeksrapport voor Milieu Centraal is hier te vinden: