In opdracht van SBCM (A&O-fonds Sociale Werkvoorziening) en Cedris voerde Centerdata in 2017, op basis van bestaande cijfers van CBS en UWV aangevuld met interviews met stakeholders, een verkenning uit naar de vraag welke dienstverlening de nieuwe doelgroep van de Participatiewet ontvangt.
Vóór de invoering van de Participatiewet hadden jongeren met een arbeidsbeperking recht op een Wajong-uitkering. Ook hadden mensen met onvoldoende productiviteit op de reguliere arbeidsmarkt, de mogelijkheid om via de Sociale Werkvoorziening (Wsw) te werken. Met de invoering van de Participatiewet in 2015 zijn deze beide mogelijkheden voor nieuwe gevallen afgesloten.
‘Nuggers’
Uit de verkenning blijkt dat voor zowel mensen met een Werkloosheids- of een WIA-uitkering als voor niet-uitkeringsgerechtigden (‘nuggers’), de kans op een (gesubsidieerde) baan fors is afgenomen. Tot 2015 gingen op jaarbasis zo’n 3.500 mensen uit de genoemde groepen aan het werk via de Wet Sociale Werkvoorziening (WSW). Dat kwam overeen met zo’n 40 procent van de jaarlijkse WSW-instroom. Die aantallen zijn de eerste twee jaar na invoering van de Participatiewet veel lager. En als deze groep niet regulier aan de slag kan bij werkgevers, lijken gemeenten en UWV hen vooralsnog weinig alternatieven te bieden.
Zorgen bestaan er ook over jongeren die na het afronden of het voortijdig verlaten van het Voortgezet Speciaal Onderwijs of het Praktijkonderwijs, korte tijd werken en dan uitvallen. Datzelfde geldt voor jongeren die uitvallen op MBO 1 en 2. Omdat ze vaak geen uitkering krijgen, zijn ze niet of onvoldoende in beeld van gemeenten. Daardoor bereikt de beschikbare dienstverlening hen niet of onvoldoende.
Doelgroepregister
Tot slot komt uit de verkenning naar voren dat gemeenten onvoldoende zicht hebben op de dienstverleningsbehoefte van personen in het doelgroepregister. Van degenen die als nieuwe doelgroep Participatiewet in het doelgroepregister zijn opgenomen, is aan het eind van het eerste kwartaal van 2017 ongeveer 30 procent aan het werk. Voor gemeenten is het niet eenvoudig om zicht te krijgen op de groep die niet aan het werk is, maar wel met arbeidsvermogen in het doelgroepregister is opgenomen.