De Loopbaanmonitor onderwijs richt zich op de ontwikkeling van de arbeidsmarktpositie van recent afgestudeerde leraren. Het onderzoek kent twee onderdelen: analyses op CBS-microdata (afstudeercohorten 2016-2021) en een enquête onder pas afgestudeerden van de lerarenopleidingen (cohort 2022 en cohort 2023).
Analyses op CBS-microdata
In deze loopbaanmonitor zien we vooral voortzetting van bestaande trends: de aantallen afstudeerders, en hun beroepsrendementen stijgen niet. De uitstroomkansen uit de sector zijn al jaren vrij stabiel, en dalen niet, zelfs niet terwijl de beloning buiten het onderwijs minder lijkt dan in het onderwijs.
Er worden de komende jaren grotere tekorten verwacht in het onderwijs. Vooralsnog lijken deze verwachte tekorten niet te leiden tot (veel) hogere aantallen afstudeerders, of tot hogere beroepsrendementen. Bij de huidige beroepsrendementen zal er extra instroom nodig zijn, of bij de huidige instroom is het nodig dat het beroepsrendement van met name de tweedegraads-opleidingen omhoog gaat. Daarvoor is het wel nodig om goed na te gaan hoe de interactie is tussen opleidingstype, vakrichting en sector waarin men wil gaan werken enerzijds, en de bestaande tekorten anderzijds.
Het achterblijvende beroepsrendement voor sommige vakrichtingen kan duiden op een slechte match in termen van een van deze factoren. Wellicht is het ook nodig om daarin de regionale spreiding van de opleidingen te betrekken: de uloafgestudeerden zijn relatief mobiel (in termen van banen en regio), maar de pabo-afgestudeerden zoeken in een veel kleiner geografisch gebied: een tekort in Oost-Nederland laat zich dus niet makkelijk oplossen door extra instroom in de opleidingen in het westen.
Een laatste punt van aandacht zijn de (toch wel zorgelijke) trends rond de loopbaanontwikkelingen van de ulo-afstudeerders: de instroom is steeds lager, het beroepsrendement was en blijft laag, en de uitstroom is vergeleken met de afstudeerders van de andere opleidingen relatief hoog. Wellicht dat nader onderzoek binnen deze groep nodig is om te achterhalen welke processen hier een rol spelen.
Enquête afgestudeerden lerarenopleiding
De vraag naar leraren is de afgelopen jaren opgelopen. Er is daardoor een groeiende behoefte aan nieuwe instroom van pas afgestudeerde leraren en zij-instromers in het beroep. Om na te gaan hoe beide groepen hun start in het onderwijs ervaren, wordt jaarlijks de loopbaanmonitor uitgevoerd. Dit onderzoek volgt starters op de onderwijsarbeidsmarkt en gaat in op de arbeidsmarktpositie, de werktevredenheid en de begeleiding van startende leraren en zij-instromers.
Enkele belangrijke resultaten:
- De meeste pas afgestudeerde leraren zijn tevreden over de door hen gevolgde lerarenopleiding. Dit geldt vooral voor de afgestudeerden van de tweedegraadsopleidingen en de universitaire lerarenopleidingen.
- Pas afgestudeerde leraren die hun opleiding in deeltijd hebben gevolgd zijn over het algemeen minder tevreden dan degene die een voltijdopleiding volgden.
- De tevredenheid over de voorbereiding op de beroepspraktijk is sinds 2020 sterk afgenomen, met name onder pabo-gediplomeerden en afgestudeerden van de tweedegraadsopleidingen.