Bij beleggingsproducten worden waarschuwingen getoond als ‘Beleggen brengt risico’s met zich mee. U kunt uw inleg verliezen’. Hoewel het belangrijk is dat consumenten gewaarschuwd worden voor de risico’s van beleggen, is het ook van belang dat de waarschuwing niet álle consumenten afschrikt. Bijna de helft van de Nederlandse huishoudens heeft namelijk een voldoende grote financiële buffer om te kunnen beleggen in plaats van te sparen, maar doet dit toch niet. Voor deze groep zou beleggen juist een verstandige keuze kunnen zijn, zeker als ze daarbij kiezen voor laag-risicoproducten.
In dit onderzoek ontwikkelden we een waarschuwing voor beleggingsproducten met een laag risico die consumenten met onvoldoende spaargeld zou moeten afschrikken om te gaan beleggen, maar consumenten met voldoende spaargeld niet.
In de huidige markt wordt vaak benoemd dat men het geld dat men gaat beleggen een tijd moet kunnen missen, maar krijgen consumenten weinig concrete informatie waarmee ze kunnen bepalen of beleggen in hun geval een verstandige keuze zal zijn: er wordt niet verwezen naar een specifieke spaarbuffer of een manier om een verstandige spaarbuffer te berekenen. Eerder onderzoek suggereert dat dat wel effectief zou kunnen zijn.
Online experiment: test van een nieuwe beleggingswaarschuwing
We voerden een online experiment uit onder ruim 2000 leden van Centerdata’s LISS panel. Hierin testten we het effect van een nieuw ontwikkelde waarschuwing op keuzes voor beleggingsproducten. Vergeleken met de huidige waarschuwing bleek de nieuwe waarschuwing enkel onder consumenten met interesse in beleggen een klein effect in de gewenste richting te hebben, maar wel alleen onder bepaalde omstandigheden.
Om te onderzoeken of het subtiele effect bleef bestaan in de praktijk, voerden we ook een veldexperiment uit. Daarbij werden bezoekers van de website van Saxo Bank willekeurig naar een van de twee websiteversies geleid, één met de huidige waarschuwing van Saxo Bank (‘Beleggen kent risico’s, uw inleg kan minder waard worden’) en de andere met de nieuwe waarschuwing (‘De waarde van uw belegging kan schommelen. Beleg voor de lange termijn en houd spaargeld achter de hand. Zo verkleint u de kans dat u bij waardedalingen in de problemen komt.’)
De resultaten van het veldexperiment gaan in de verwachte richting, maar waren niet significant en moeten met voorzichtigheid geïnterpreteerd worden. Als er dus een effect is van de nieuwe waarschuwing, dan is dat waarschijnlijk zeer subtiel. Toch is het interessant om te zien dat het patroon in beide experimenten hetzelfde is: een waarschuwing die benadrukt dat het belangrijk is voor de lange termijn te beleggen en spaargeld achter de hand te houden schrikt consumenten voor wie beleggen onverstandig is meer af dan consumenten voor wie beleggen mogelijk wél verstandig is.